Akio Morita (1921 - 1999)

Japon işadamı Morita, Sony Corporation'ı elekronik eğlence sektörünün başta gelen kuruluşlarından biri haline getirdi. En büyük başansı Walkman'i icadıdır (1979).


Nagoya'da doğan Morita, Japonya'nın geleneksel pirinç rakısı olan Saki'yi üreten varlıklı bir adamın oğludur. Morita İkinci Dünya Savaşı sona ermeden bir yıl önce Osaka'da fızik eğitimini tamamladı.


Kendi Şirketi Coşkulu bir genç olan Morita, arkadaşı Masaru Ibuka ile birlikte 1946'da Tokyo Tsuşin Kogyo Kabuşiki Kaişa adlı şirketi kurdu ve bundan böyle radyo aletleri üretimine yöneldi. Morita'nın başlıca uğraşı alanı, şirketinin yakından izlediği teknik gelişmelerden oluşmaktaydı. 1950'de evlendiği Yoşiko Kamei ile üç çocuk sahibi oldular. Morita ve Ibuka aynı yıl içinde Japonya'nın ilk teybini ürettiler; bunu beş yıl sonra da Japonya'nın ilk transistorlu radyosu izledi.


Sony Morita 1957'de transistorlu cep radyosuyla uluslararası piyasaya girdi. Şirketlerinin Japonca adı yabancı müşteriler tarafindan telaffuz edilemediğinden, iki genç girişimci, şirketlerinin adını 1958'de Sony Corporation olarak değiştirdi. Sony kelimesi Latince sonus (ses) sözcüğünden üretilmiştir. Morita şirket müdürlüğünü yürüten yönetici pozisyonunu üsdendi; bir yıl sonra şirketin başkan yardımcısı ve genel müdürü oldu. Sony, şirketin geleceği açısından son derece önemli olan ABD'ye açılma girişimini 1960 yılında gerçekleştirdi. Morita burada şirketinin dış ülkelerdeki ilk .şubesini açtı ve bu şubenin yöneticiliğini 70'li yıllara kadar kendisi üstlendi. Yine 1960'da İsviçre'de iik Avrupa şubelerini açtılar. Sony bundan iki yıl sonra, yan sanayi işletmelerinin teslimat bağımlılığından kurtulmak için, kendi kimya fabrikasını kurdu.


Odyovizüel (Görsel-İşitsel) Medyalar Bunu izleyen yıllarda Sony, TV-Transistor piyasasında öncü haline geldi. 1960'da dünyadaki ilk tam transistörlü televizyonu ürettiler. İki yıl sonra ilk video teyp aleti hazırdı; bunu da 1965'te evlerde kullanılabilen ilk video teyp aleti izledi. Morita'nın televizyon aletleri giderek küçüldüler ve 60'lı yılların ortasında renkli görüntüler de sundular. Çok yetenekli bir teknisyen olan Morita, kendi firması için renkli bir televizyon sistemi üzerinde çalıştı ve bunu 1968'de gerçekleştirebildi. 60'lı yılların sonunda Japonya'nın en büyük şirketleri arasında yer alan Sony elektronik şirketinin piyasadaki pozisyonu, Trinitron tüpü sayesinde garantiye alındı. Sony 1970'te ilk Japon şirketi olarak New York borsasında tescil edildikten bir yıl sonra, dünyanın ilk renkli video kasetlerini üretti. Sony tarafından geliştirilen Video Recorder (kayıt) sistemi Betamax, VHS uluslararası alanda başı çekene dek, 80'li yıllara kadar VHS (Japon Victor Company) ve Video 2000 (Philips/Grundig) normları ile dünya piyasasını paylaştı.


Walkman 1971'den beri Sony'nin genel müdürlüğünü ve başkanlığını, 1976'dan sonra da yönetim kurulu başkanlığını yürüten Morita, 70'li yıllarda Avrupa ve Asya'da şubeler açtı. 1979'da Walkman ile turnayı gözünden vurdu. Ceket cebine sokulabilen bu mini Hi-Fi (High-Fidelity) seti dünya çapında satış rekorları kırdı ve Sony'nin elektronik eğlence piyasasında uluslararası çapta, başta gelen şirketlerden biri olmasını kısa zamanda sağladı.


Sony dijitalize video kayıt cihazları geliştirdiği sıralarda dijitalizasyon ve lazer tekniği 80'li yılların sloganlarıydı. 1982'de CD- Çalar'ların üretimini ilk kez başlatan Japonlardı. İlk 3.5 inçlik disketle kendilerine bilgisayar alanında da bir isim yaptılar. Sony, 1988'de, 1968'den beri Jointventure (ortak girişim) biçiminde iş ortaklığında bulunduğu, dünyanın en büyük plak ve teyp (kaset) üreticisi olan CBS firmasını üstlenerek büyük çapta plak piyasasına girmiş oldu. Sony şirketinin 90'lı yılların başında sayıları onu aşan ülkede şirketleri, şubeleri ve fabrikaları bulunmaktaydı; satışlarının dörtte üçüne yakını Japonya dışından sağlanmaktaydı.


Felç Geçirmesi 80'li yıllarda (tam ölarak 1986'da) Morita, daha önce yaptığı pek çok gezide konferanslar vererek anlattığı girişimcilik felsefesini ortaya koyduğu "Made in Japan" adlı kitabını yayınladı. Federal Almanya Cumhuriyeti ile 1aponya arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi konusundaki çalişmaları için Morita 1987'de Büyük Federal Yararlılık Haçı ödülünü aldı. Morita'nın son başarıları arasında evde kullanılabilecek bir Minidisc ve dünyada ilk kez üretilen Blue Laser bulunmâktadır. 1993'te 72 yaşında bir inme geçiren ve bundan bir yıl sonra şirket yöneticiliğinden istifa eden Morita, 1999'da hayata gözlerini kapadı.